Students keep social distance as they line up to pick up books, work and their belongings at North High School gym Monday. Schools have temporarily closed amid the COVID-19 outbreak to prepare for distance learning. Credit: Christine T. Nguyen | MPR News

To continue reading this article and others for free, please sign up for our newsletter.

Sahan Journal publishes deep, reported news for and with immigrants and communities of color—the kind of stories you won’t find anywhere else.

Unlock our in-depth reporting by signing up for our free newsletter.

Processing…
Success! You're on the list.

Twm cov lus no hauv SomaliSpanishlos Askiv.

Muaj coob leej niam txiv thoob lub xeev uas tabtom hnov txog tias yuav ntev li tsib lispiam ntxiv – tsawg kawg kiag – ua ntej lawv yuav xa tau lawv cov menyuam mus kawm ntawv dua.

Nyob rau Hnub Wednesday, Gov. Tim Walz tau tswj kom cov tsev kawm ntawv hauv xeev Minnesota yuavtsum kaw twj ywm mus kom txog Lub Tsib Hlis Tim 4 rau lub sijhawm uas lub xeev tabtom muaj kev kub ntxhov nrog tus kabmob COVID-19. Nov yog cuaj yam khoom tseemceeb tshaj uas koj yuavtsum paub txog cov tsev kawm ntawv cov kev npaj ua raws: 

1) Cov tsev kawm ntawv hauv xeev Minnesota yuav kaw ntev npaum licas?

Rau tamsim no, tus nom tswv tswj lub xeev tau hais kom cov tsev kawm ntawv kaw twj ywm mus kom txog rau Lub Plaub Hlis. Tau hais rau cov tib neeg ua haujlwm hauv tsev kawm ntawv kom rov qab tuaj ua haujlwm nyob rau Lub Tsib Hlis Tim 1 kom npaj tau rau cov menyuam thaum lawv rov tuaj kawm ntawv. Cov menyuam kawm ntawv yuav rov qab tuaj kawm ntawv rau Lub Tsib Hlis Tim 5. 

Tiamsis qhov no tsuas yog txoj kev npaj rau lub sijhawm no xwb. Walz kuj muaj feem yuav muab txoj kev kaw tsev kawm ntawv no rub kom ntev zog mus. Tsis tas li ntawd, lub sijhawm no kuj poob rau lub sijhawm uas yeej so rau lub caij ntuj tshiab – uas ib co tsev kawm ntawv hauv xeev Minnesota no nyuam qhuav tabtom so dhau lossis ib txhia tabtom pib yuav so lossis ib txhia tabtom so txog nrab ntawm qhov so lub caij ntuj tshiab. Cov tej koog tsev kawm ntawv tabtom ua haujlwm saib xyuas txog qhov no thiab. 

2) Cov menyuam yuav kawm kom tsis tu ncua tau licas yog tsev kawm ntawv kaw lawm?

Pib Hnub Monday, cov xibfwb ntawm cov koog tsev kawm ntawv thiab cov tsev kawm ntawv charter yuav pib lawv qhov hu ua “kawm ncua kev deb” – uas yog qhia ntawv rau lawv cov menyuam kawm ntawv qib K-12 uas nyob hauv tsev, tsis hais tus muaj los tsis muaj kev siv internet lossis siv hlwb hlau. 

Qhov kev kawm ncua kev deb no yuav txawv raws ib qib rau ib qib, ib fab rau ib fab, txawv raws tsev kawm ntawv thiab raws cov xibfwb. Nws kuj yuav txawv raws seb cov tsev neeg thiab cov tsev kawm ntawv muaj dabtsi los pab tau kev kawm raws li no.

Tiamsis cov kws qhia ntawv twb tau xav txog txoj kev nyuab suab uas tejzaum cov tsev neeg kuj muaj lawm. Lawv feem coob twb tau siv lub sijhawm ob peb hnub dhau los no los tiv tauj cov menyuam kawm ntawv hauv xovtooj lossis email. Lawv muab txoj kev sib tiv tauj saib muaj nuj nqis tshaj txoj kev qhia txog ntaub ntawv, thiab siv sijhawm los saib xyuas txog lawv cov menyuam kawm ntawv txoj kev coj thiab kev xav nrog rau yam uas cov menyuam yuavtsum muaj ua ntej tso. Dua li qhov ntawd, coob leej xibfwb pom tau tias kev qhia ntawv “tsawg zoo tshaj ntau” yog qhov zoo tshaj uas yuav tsis ua rau cov menyuam thiab niam txiv ntxhov siab. 

3) Lub sijhawm tsev kawm ntawv kaw lawm, cov niam txiv yuavtsum tau ua dabtsi?

Cov kws qhia ntawv thiab cov nom tswv hauv lub xeev pom zoo txog tias niam thiab txiv tsis tas yuav ua xibfwb qhia ntawv tom tsev. 

“Peb tsis yog hais kom cov niam txiv thiab cov neeg tu menyuam xyaum ua xibfwb qhia ntawv rau lawv tej menyuam, qhia txog tej yam uas lawv cov menyuam yuavtsum kawm hauv tsev kawm ntawv. Qhov ntawd yeej tseem yog lub luag haujlwm ntawm cov kws qhia ntawv xwb,” Heather Mueller, tus thawj saib xyuas kev kawm ntawv, tau hais rau Hnub Thursday. “Lawv twb tau siv yim hnub dhau los no – thiab yeej kawm tawm los – rau txoj kev npaj ua txoj haujlwm no thiab los saib xyuas kom lawv cov menyuam kawm ntawv yeej kawm tau ntxiv mus.”

Cov koog tsev kawm ntawv kuj tabtom npaj yuav muab lawv cov tswvyim txog kev kawm ncua kev deb no coj los tso rau lawv cov vassab rau lub lispiam no lossis lig kawg kiag yog rau Hnub Monday. 

4) Ua li hais txog tsev kawm ntawv kev zov menyuam ne?

Cov tsev kawm ntawv yeej tseem yuavtsum npaj kev zov menyuam rau cov menyuam ntawm cov neeg uas ua haujlwm rau fab kev noj qab haus huv thiab fab kev kub ntxhov thiab npaj zaub mov rau cov menyuam ntawd noj. Qhov kev zov menyuam no twb yeej tau muaj pib Lub Peb Hlis Tim 18 los lawm, thiab yog muaj pub dawb rau cov niam txiv uas ua haujlwm rau fab kev noj qab haus huv lossis lwm hom haujlwm “tseebceeb”. 

Muaj ntau lub tsev kawm ntawv tau siv cov neeg ua haujlwm – ua ntej hnub kawm pib lossis tom qab hnub kawm xaus – coj los pab zov cov menyuam no, thiab lub Minnesota Department of Education tau tshaj tawm tias twb yeej muaj txhiab leej menyuam uas nyob cov keb pabcuam zov menyuam li no los lawm. 

Cov koog tsev kawm ntawv muaj kev zov menyuam rau cov menyuam kawm ntawv qib K-5. Tej koog tsev kawm ntawv uas muaj qhov qhia ntawv rau cov menyuam uas tsis tau muaj hnub nyoog mus kawm ntawv – kuj muaj kev zov menyuam rau cov uas yau tshaj qib K thiab. 

5) Cov tsev kawm ntawv yuav ua licas siv kev qhia ntawv ncua kev deb kom sib luag rau txhua tus?

Xeev Minnesota yog ib lub xeev muaj ntau yam hais txog cov menyuam kawm ntawv tsis muaj vajhuam kawm sib luag nyob rau lub tebchaws no. Nws kuj yog tej yam uas yuav tau muab saib thaum hais txog qhov no: Kev kawm ntawv ncua kev deb yuav zoo licas rau cov menyuam uas muaj kev tu ncua? Cov menyuam kawm ntawv uas tsis muaj tsev nyob ruaj khov? Cov menyuam kawm ntawv uas lus Askiv tsis yog lawv thawj hom lus? Cov menyuam kawm ntawv uas tsev neeg tsis txwm peem ua ntej qhov no tau tshwmsim? Cov menyuam ntawm tej hais neeg tsawg txoj kev kawm puas yuav raug kev cuam tshuam loj?

Muaj kev cob qhia mentsis txog tej yam no los ntawm Minnesota Department of Education los, tiamsis muaj ntau yam tshaj no uas yuav tau nthuav tawm txog.

6) Kev saib txog menyuam kev tuaj kawm ntawv thiab xeem ntawv ne? Cov tsev kawm ntawv puas tseem suav tej no?

Cov xibfwb yeej tseem yuav qhia ntawv raws li lub xeev cov txheej txheem thiab tseem yuav saib seb tus menyuam twg kawm los tsis kawm. Tiamsis tej yam no yuav ua txawv dua li txoj kev uas tau ua dhau los. 

Lub xeev txheej Education Department yeej tseem yuav kom cov xibfwb tiv tauj cov menyuam kawm ntawv kom tsis tu ncua. Yog li no, kev saib txog menyuam kev tuaj kawm ntawv kuj yuav yog xws li cov xibfwb yuav nug cov menyuam txog tej yam thiab kom cov menyuam teb lawv xwb. 

Tus Education Commissioner Mary Cathryn Ricker tau hais tias qhov saib txog menyuam kev tuaj kawm ntawv rau lub sijhawm no ces tsuas yog qhov uas saib xyuas kom menyuam kawm ntawv muaj kev sib cev lus nrog rau lawv cov xibfwb rau lub sijhawm lawv tuaj tsis tau rau hauv lub tsev kawm ntawv. 

Tej txhia xibfwb kuj tseem yuav muaj kev xeem ntawv nrog rau lawv txoj kev qhia ntawv, tiamsis lub xeev Minnesota yuav tsis npaj muab kev xeem ntawv thoob xeev rau cov menyuam xws li tus xeem MCA. Lub xeev chaw tswj kev kawm ntawv yuav thov cai hla tawm ntawm lub tebchaws tus cai tswj txog txheej txheem saib raws kev xeem ntawv hauv xeev. 

7) Cov xeem yuav nkag mus kawm qib siab ne? Cov ntawd puas tseem muaj?

Tus ACT uas nyob rau thaum Lub Plaub Hlis Tim 4 tau raug ncua mus rau Lub Rau Hli Tim 13 thoob lub Tebchaws Meskas no lawm. Tus SAT kuj tau tua tawm ib txhia kev xeem, thiab tau hais tias lawv mam li npaj lwm txoj kev xeem rau yav pem suab “kom sai li sai tau.”

8) Cov tsev kawm ntawv puas tseem muab zaub mov rau cov menyuam noj?

Muab, cov tsev kawm ntawv yeej nrhiav kev muab kom tau zaub mov rau cov menyuam noj. Ib txhia npaj tau chaw uas lawv cov menyuam kawm ntawv tuaj nqa tau zaub mov mus noj tom tsev. Lwm cov tsev kawm ntawv kuj tau siv cov kws tsav npav los xa zaub mov mus rau cov menyuam kawm ntawv uas yuavtsum tau zaub mov noj. 

Kuj muaj tej qhov chaw tshiab uas yog los faib zaub mov nyob thoob lub xeev. Cov chaw no nrhiav tau nyob ntawm ib qho app tshiab hu ua “Free Meals for Kids.”

9) Cov tsev kawm ntawv puas xav tau kev pab?

Cov tsev kawm ntawv yeej muaj txheej txheem ruaj khov nrog rau lawv cov khub khiav dejnum thiab koomhaum uas lawv ib txwm ua haujlwm nrog rau kom los npaj tau ub no rau lawv cov menyuam kawm ntawv. 

Cov Minneapolis Public Schools tau tshaj tawm Hnub Wednesday hais kom tib neeg tsis txhob nqa khoom noj tuaj pub pab rau lawv. 

Yog xav pab, tej koog tsev kawm ntawv tau pom zoo tias kom tib neeg muab nyiaj pab rau cov chaw hauv zos uas yeej npaj zaub mov pub tib neeg lossis pab nyiaj rau cov koomhaum uas ua haujlwm tshwjxeeb txog kev muab zaub mov thiab muab kev saib xyuas menyuam yaus, xws li The Sheridan Story, lossis Hunger Impact Partners lossis Second Harvest Heartland. 

Ib qho kev txhawj loj txog cov tsev kawm ntawv yog hais txog lawv txoj kev yuav them tej yam nuj nqis, xws li them cov neeg ua haujlwm uas zov menyuam rau cov niam txiv uas ua haujlwm rau kev xwmtxheej ceev, lossis them rau tej yam cuabyeej tshiab uas yuavtsum muaj coj los pab kev qhia ntawv ncua kev deb. Thiab kuj muaj ib txhia tau hais tias lawv txhawj tias tsam cov nom tswv ntawm Legislature yuav tsis kom tso nyiaj los them rau tej yam no lwm hnub. 

This article has been translated into Hmong by Bee Vang-Moua, director of Hmong Program at the University of Minnesota. It has been edited and verified by Kazoua Yang of KZ Interpreting, LLC.

Elizabeth Shockman covers education for MPR News.